Bakı. Trend:
Parlamentlərarası İttifaqın (IPU) Baş katibi Martin Çunqonqun
xahişi və Azərbaycan Milli Məclisinin (parlament) sədri Sahibə
Qafarovanın razılığı ilə IPU-nun Azərbaycandan olan
vitse-prezidenti, Milli Məclisin deputatı Sevil Mikayılova avqustun
4-də Türkmənistanın Avaza şəhərində keçirilən, dənizə çıxışı
olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr üzrə BMT-nin Üçüncü Konfransı
(LLDC3) çərçivəsində təşkil olunan Parlament Forumunda IPU adından
məruzə ilə çıxış edib.
Trend xəbər verir
ki, məruzəni təqdim edərkən S.Mikayılova qeyd edib ki, IPU dənizə
çıxışı olmayan ölkələrdə dayanıqlı inkişafın təşviqində rolunu
gücləndirmək istəyən parlamentləri dəstəkləməyə hazırdır.
“Parlamentlərarası İttifaqın İcraiyyə Komitəsinin
vitse-prezidenti kimi bu gün burada sizinlə birgə olmaqdan və sizi
Parlamentlərarası İttifaq, onun rəhbərliyi — prezident Tuliya Əkson
(Tulia Ackson) və baş katib Martin Çunqonq (Martin Chungong)
adından salamlamaqdan məmnunam”, — deyə o bildirib.
IPU-nun vitse-prezidenti vurğulayıb ki, forum çox vacib bir
mövzuya həsr olunub — “Kursun müəyyən edilməsi: Dənizə çıxışı
olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün Avaza Fəaliyyət
Proqramının təşviqi”.
“Bu mövzu təkcə siyasi istiqamət deyil. Bu, fəaliyyətə
çağırışdır. O, dənizə çıxışı olmayan 32 inkişaf etməkdə olan
ölkənin həm təcili çağırışlarını, həm də gerçəkləşməmiş
potensialını əks etdirir. Bu ölkələrdə 550 milyondan çox insan
yaşayır. Qanunverici orqanlar olaraq beynəlxalq öhdəlikləri konkret
milli nəticələrə çevirmək bizim üzərimizə düşən məsuliyyətdir”, —
deyə deputat bildirib.
S.Mikayılova vurğulayıb ki, Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri və
Avaza Fəaliyyət Proqramı paralel proseslər deyil, onlar bir-biri
ilə sıx bağlıdır.
“Hər iki gündəlik bizdən institutların möhkəmləndirilməsini,
inklüziv və davamlı iqtisadi artıma dəstək göstərilməsini və hər
şeydən əvvəl, iqlim böhranı qarşısında səylərin birləşdirilməsini
tələb edir. İki onillikdən artıq müddətdə Parlamentlərarası İttifaq
BMT Baş katibinin ofisinin — az inkişaf etmiş ölkələr, dənizə
çıxışı olmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr və kiçik ada inkişaf
etməkdə olan dövlətlər üzrə (UN-OHRLLS) ali nümayəndəliyi ilə
əməkdaşlıq edərək, böyük beynəlxalq konfranslar çərçivəsində
parlament forumları təşkil edib. Biz, həmçinin, dayanıqlı inkişafa,
innovasiyalara və bu ölkələrdə real irəliləyiş təmin edə biləcək
əhəmiyyətli tərəfdaşlıqların formalaşmasına töhfə verən siyasi
dialoqlarda fəal iştirak edirik”, — deyə S.Mikayılova bildirib.
IPU-nun vitse-prezidenti xatırladıb ki, dənizə çıxışı olmayan
bir çox ölkələr hələ də dünyanın ən az inkişaf etmiş ölkələri
sırasındadır və onların 16-sı rəsmi olaraq belə tanınıb.
“Onların coğrafi mövqeyi yüksək ticarət xərclərinə səbəb olur,
iqtisadi şaxələndirməni çətinləşdirir və qlobal bazarlara çıxışı
məhdudlaşdırır. Eyni zamanda, bu ölkələr iqlim böhranının ön
cəbhəsindədir, artan təbii fəlakətlər və insan potensialının
inkişafının ləngiməsi ilə üzləşirlər.
Avaza Fəaliyyət Proqramı bu təcili çağırışlara cavab verir. O,
tranzit əlaqəliliyinin yaxşılaşdırılması, bərpa olunan enerjiyə
investisiyalar, regional əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi və
struktur transformasiyası üzrə konkret tövsiyələr təqdim edir. Bu
prioritetlər Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin əsas hədəfləri ilə
birbaşa bağlıdır — xüsusilə DIM 7, 9, 13 və 17 ilə. Parlament
üzvləri olaraq, biz bu prioritetləri effektiv qanunvericilik,
əsaslandırılmış dövlət investisiyaları və ardıcıl parlament
nəzarəti vasitəsilə dəstəkləməyə borcluyuq. Bu, təkcə inkişaf
məsələsi deyil — dəyişən dünyada ədalət və dayanıqlılıq
məsələsidir”, — deyə S.Mikayılova bildirib.
Deputat vurğulayıb ki, parlamentlər Avaza Fəaliyyət Proqramını
həyata keçirmək üçün unikal imkana malikdir.
“Bu iddialı gündəm ticarətin sadələşdirilməsi, infrastrukturun,
texnologiyaların inkişafı və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşma kimi
sahələrdə praktiki həllər təqdim edir. Bundan əlavə, o, milli
fəaliyyətlərin regional strategiyalar və qlobal çərçivələrlə daha
yaxşı uzlaşdırılması üçün imkan yaradır, dayanıqlı və inklüziv
inkişafa aparan əlaqələndirilmiş bir yol formalaşdırır.
Bəs bu, praktikada nə deməkdir? Budur, ata biləcəyimiz bir neçə
əsas addım: birincisi, Avaza Fəaliyyət Proqramının milli
qanunvericilik çərçivələrinə və planlaşdırma proseslərinə
inteqrasiyasına töhfə vermək.
Bu sənəd dənizə çıxışı olmayan ölkələrin milli prioritetlərlə
beynəlxalq öhdəliklər arasında uyğunluğunu təmin etməklə və
regional xüsusiyyətləri nəzərə almaqla, dayanıqlı və inklüziv
inkişafı sürətləndirmək üçün istifadə edə biləcəyi dəyərli bir
perspektiv təqdim edir.
İkincisi, həmkar-deputatlar və müvafiq parlament komitələri
arasında məlumatlılığın artırılmasıdır. Avaza Proqramı iqtisadi
şaxələndirməyə və əlavə dəyər yaratmağa aparan yolu açır, ölkələrə
qlobal dəyər zəncirində irəliləməyə və xammal ixracından asılılığı
azaltmağa imkan verir.
Və nəhayət, bu, həmin ölkələrin təkcə ticarət deyil, həm də
inkişaf etməsinə imkan verəcək zəruri infrastrukturun yaradılmasına
dəstək üçün resursların və tərəfdaşlıqların səfərbər olunmasıdır.
Nəqliyyat əlaqəliliyi, “yaşıl” energetika və innovasiyalara
yatırımlar dayanıqlılığın və uzunmüddətli rifahın əsasını təşkil
edir”, — deyə S.Mikayılova bildirib.
IPU-nun vitse-prezidenti vurğulayıb ki, Parlamentlərarası
İttifaq dənizə çıxışı olmayan ölkələrdə dayanıqlı inkişaf və iqlim
fəaliyyəti sahəsində iştirakını dərinləşdirmək və rolunu
gücləndirmək istəyən parlamentləri dəstəkləməyə hazırdır.
“Bu forum düşünmək, qabaqcıl təcrübə mübadiləsi aparmaq, yeni
tərəfdaşlıqlar qurmaq və konkret tövsiyələr işləyib hazırlamaq üçün
bir fürsətdir. Gəlin, bundan istifadə edək ki, heç bir insanın və
heç bir ölkənin geridə qalmaması kimi ortaq məqsədimizə
sadiqliyimizi bir daha təsdiqləyək. Sizə məhsuldar, ilhamlandırıcı
və gələcəyə yönəlmiş müzakirələr arzulayıram”, — deyə deputat
yekunlaşdırıb.
Qeyd edək ki, LLDC3 Parlament Forumu bütün maraqlı tərəfləri, o
cümlədən, Parlamentlərarası İttifaqı (IPU) və Birlik Parlament
Assosiasiyasını (CPA) bir araya gətirib.
Forumda əsas diqqət parlamentlərin Avaza Fəaliyyət Proqramının
(Awaza Programme of Action, APoA) həyata keçirilməsindəki roluna
yönəlib.
Dənizə çıxışı olmayan ölkələrin bu gün qarşılaşdığı əsas
çağırışlar və imkanlar müzakirə olunduqdan sonra iştirakçılar dörd
əsas mövzuya fokuslanıblar: həll olunmamış məsələlər və Vyana
Fəaliyyət Proqramından çıxarılan dərslər, çoxtərəfli ticarət
sistemi, səmərəli idarəçilik və hesabatlılıq, həmçinin,
tərəfdaşlıq.
Forum LLDC3-də milli nümayəndə heyətlərinin tərkibində iştirak
edən parlament üzvləri üçün təşkil olunub. Tədbir yüksək səviyyəli
rəsmi açılışla başlayıb, daha sonra isə deputatlar, BMT
nümayəndələri, elmi dairələr, beynəlxalq təşkilatlar, özəl sektor
və vətəndaş cəmiyyəti üzvlərinin iştirak etdiyi interaktiv panel
müzakirələri keçirilib.
