Bakı. Trend:
Azərbaycan enerji resurslarının beynəlxalq bazarlara ixracında
Özbəkistan üçün əsas tərəfdaşa çevrilə bilər.
Bunu Trend-ə
Özbəkistan Dünya İqtisadiyyatı və Diplomatiyası Universitetinin
Enerji Geosiyasəti Mərkəzinin rəhbəri Xayotjon İbrahimov deyib.
Ekspert qeyd edib ki, bu gün Özbəkistan və Azərbaycan arasında
enerji sektorunda əməkdaşlığın ən perspektivli sahələrindən biri
neft və qaz nəqli sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, eləcə də
ixrac marşrutlarının inkişafı üzrə birgə işlərin aparılmasıdır.
“Strateji coğrafi mövqeyi və inkişaf etmiş infrastrukturu ilə
Azərbaycan Özbəkistanın beynəlxalq bazarlara, xüsusən də Avropa
İttifaqına çıxışında əsas tərəfdaşına çevrilə bilər”, – deyə o
bildirib.
O, həmçinin qeyd edib ki, Bakı ilə Daşkənd arasında bərpa olunan
enerji mənbələrinin inkişafı sahəsində əməkdaşlıq
perspektivlidir.
“Hər iki ölkə günəş, külək və su elektrik stansiyalarına fəal
şəkildə investisiya yatırır. Tikinti, texnologiya və təcrübə
mübadiləsi sahələrində birgə layihələr üçün potensial mövcuddur”, –
deyə X.İbrahimov bildirib.
Bundan əlavə, ekspertin fikrincə, ikitərəfli əməkdaşlığın vacib
aspektlərindən biri enerji infrastrukturunun modernləşdirilməsidir.
Buraya elektrik stansiyalarının, ötürücü və paylayıcı şəbəkələrin
modernləşdirilməsi sahəsində texnologiyaların və təcrübənin
mübadiləsi daxildir ki, bu da onların səmərəliliyini və
etibarlılığını artıracaq.
O, uzunmüddətli perspektivdə hidrogen enerjisinin inkişafı da
vacib bir sahəyə çevrilə biləcəyini bildirib.
“Hər iki ölkə təbii sərvətləri və dekarbonizasiya öhdəlikləri
nəzərə alınmaqla hidrogen enerjisinin potensialını birgə araşdıra
və inkişaf etdirə bilər”, – deyə ekspert əlavə edib.
Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycanla Orta Asiya arasında Yaşıl
Enerji Dəhlizi Özbəkistan üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edir.
“Bu layihə ixrac marşrutlarının şaxələndirilməsi üçün yeni
imkanlar açır: Özbəkistan yaşıl enerjisini (məsələn, günəş və külək
elektrik stansiyaları tərəfindən istehsal olunan) mühüm tranzit
mərkəzi olan Azərbaycan vasitəsilə Avropaya ixrac edə biləcək”, –
deyə X.İbrahimov bildirib.
Onun sözlərinə görə, layihə Özbəkistanın bərpa olunan enerji
sektoruna xarici investisiyaları stimullaşdıra bilər, çünki
investorlar istehsal etdikləri enerjini ixrac etməyin daha aydın
yollarını görəcəklər. Bundan əlavə, dəhliz daxilində əməkdaşlıq
yaşıl enerjinin istehsalı, ötürülməsi və saxlanması sahəsində
qabaqcıl texnologiyaların mübadiləsini asanlaşdıracaq.
“Belə bir layihədə iştirak alternativ bazarlar və böyümə
imkanları təmin etməklə Özbəkistanın enerji təhlükəsizliyini
artırır. Bu, nəticə etibarilə həm Özbəkistanın, həm də bütövlükdə
regionun enerji suverenliyini gücləndirəcək”, – deyə X.İbrahimov
bildirib.
O, “yaşıl” dəhlizin yaradılmasının bərpa olunan enerji
mənbələrinin inkişafı və istixana qazı tullantılarının azaldılması
məqsədlərinə çatmaq üçün mühüm stimul olduğunu vurğulayıb. Bu
istiqamət həm Özbəkistanın, həm də Azərbaycanın strateji məqsədləri
ilə tam uyğundur və bu, ötən il Bakıda keçirilən COP29 konfransında
da müzakirə olunub.
Ekspert vurğulayıb ki, Azərbaycanın Mərkəzi Asiya Dövlət
Başçılarının Yeddinci Məşvərət Görüşündə iştirakı regional
inteqrasiyanın artan əhəmiyyətini və Azərbaycanın Mərkəzi Asiyanın
inkişafında fəal tərəfdaş olmaq istəyini vurğulayan mühüm bir
hadisədir.
X.İbrahimov qeyd edib ki, bu əməkdaşlıq Mərkəzi Asiya
ölkələrinin Cənubi Qafqazla daha da inteqrasiya olunacağı və
Azərbaycan birləşdirici halqa kimi mühüm yer tutacağı yeni bir
qarşılıqlı əlaqə formatı yaradacaq.
Onun fikrincə, tədbir zamanı enerji sektorunda əməkdaşlığın
vacib aspektləri gücləndirilə bilər. Xüsusilə, Yaşıl Enerji
Dəhlizinin inkişafı üçün konkret layihələr, maliyyələşdirmə və
texniki əməkdaşlıq da daxil olmaqla, gələcək addımların müzakirəsi
məsələsi.
Ekspert həmçinin qeyd edib ki, elektrik enerjisi ötürülməsi üçün
sualtı kabellər də daxil olmaqla, yeni enerji nəqliyyat
dəhlizlərinin yaradılması və mövcud enerji nəqliyyat dəhlizlərinin
modernləşdirilməsi sahəsində əməkdaşlığın gücləndirilməsi, eləcə də
Orta Dəhlizin rolunun gücləndirilməsi vacib element ola bilər.
Bundan əlavə, X.İbrahimovun sözlərinə görə, bərpa olunan enerji
mənbələrinin inkişafına və infrastrukturun modernləşdirilməsinə
yönəlmiş böyük enerji layihələrinin maliyyələşdirilməsi üçün birgə
investisiya fondlarının və ya platformalarının yaradılması məsələsi
mühüm sahəyə çevrilə bilər.
Ekspert qeyd edib ki, enerji sektoruna investisiya cəlb etmək
üçün tənzimləyici çərçivələrin birləşdirilməsi və davamlı inkişaf
və enerji səmərəliliyi sahəsində təcrübə mübadiləsi ilə bağlı
müzakirələr də gələcək əməkdaşlığın vacib aspektinə çevrilə
bilər.
Enerji istehsalı və istehlakını optimallaşdıracaq enerji
şəbəkəsinin idarə edilməsi üçün rəqəmsal həllərin tətbiqinə də
diqqət yetirilə bilər.
“Azərbaycanın bu cür görüşlərdə iştirakı onun regional enerji
siyasətində mühüm rol oynadığını vurğulayır və Özbəkistan və digər
Orta Asiya ölkələri ilə səmərəli əməkdaşlıq üçün yeni üfüqlər
açır”, – deyə o bildirib.
