Cəmiyyətdə təqlid, ideal seçmək çox zaman riyakarlıqla reallaşır. Özlərinə qəhrəman seçdikləri, həyatını ibrət rəmzi hesab etdikləri adamın bircə əzablı dəqiqəsini belə yaşamağa hazır olmayanlar böyük adamlar – qurbanlar haqqında daim ağız dolusu danışırlar.
Mövzu ilə bağlı “Kaspi” qəzetinin yazısını təqdim edirik:
Şairənin azadlıq naminə verdiyi qurbanlar
İran ədəbiyyatının görkəmli simalarından sayılan Füruğ Fərruxzad öz dövrünə görə qadın azadlığının əsas təmsilçilərindən imiş və o dövrdə onun cəmiyyətin nəzərindəki obrazı hürlük rəmzi sayılırmış. Hətta zamanında onun geyim, danışıq tərzini ideal hesab edərək yamsılayanlar da varmış. Ancaq şairənin azadlıq naminə verdiyi qurbanlar, yaxud o iztirablı şeirləri qələmə almasına səbəb olan məşəqqətlər çox zaman sınaq məqamı gələndə onun təbliğatçıları üçün arxa plana keçirmiş. Məsələn, onun çox ucuz qiymətə dublyaj işinə girişməsi, çoxlarının nəzərində ideal sayılan, əslindəsə, mənası üzdə olan şeirlərindən imtinası, sənət naminə uşağından ayrı qalması, cüzamlı xəstələrdən film çəkmək üçün onlarla yaxın olmaqdan çəkinməməsi və sair faktlar məşhur şairənin ölümündən sonra qalıbmış bir tərəfdə, onun danışıq tərzini yamsılayaraq Füruğluq eşqinə düşən fürsətkeşlər meydanda at oynadırmış.
Füruğ olmağa can atanlar
Belə ki, Füruğ bəzi hərfləri tələffüz etməzmiş, onun nitqində s və ş hərfi yerini dəyişər, nəticədə özünəməxsus intonasiyada kəlmələr meydana gələrmiş və bu, onun təbii halına bir qədər də şirinlik qatarmış. Şairənin ölümündən sonra onun imtina etdiyi zəif, ifrat lirizimlə zəngin şeirləri sevənləri tərəfindən təbliğ olunarmış. Əslində, bu təbliğatı apararaq özünə ideal hesab edənlər şairənin əleyhinə yaşayarlarmış, hələ bu azmış kimi, onun qurban verdiklərinin heç birindən əl çəkməyə hazır olmayan dil pəhləvanları, sadəcə qarışıq saldığı hərfləri eynən onun kimi səhv tələffüz edərək Füruğ olmağa can atarmışlar.
Allahları təqlid edən fırıldaqçılar
Bu cür nümunələrin sayını uzatmaq da olar. Məsələn, Qabriel Tardın “Təqlid nəzəriyyəsi” kitabında maraqlı bir fakt var. Deməli, Qədim Yunanıstanda allahları təqlid edən fırıldaqçılar varmış. Onlardan biri ətrafına içki şüşələri düzüb deyərmiş ki, mən şərab allahıyam, yaxud biri başına gözəlləri cəm edib insanlarda rəy yaradarmış ki, gözəllik ilahəsidir. Bu cür fırıldaqçıların çoxalması nəticəsində çoxallahlılıqdan təkallahlığa, bənzəri olmayan tanrı obrazına keçid sürətlənib. Qəribədir ki, bu təqlid öz mahiyyətinin əleyhinə imiş, yəni təqlid edərək müqəddəs olduğunu bildirənlər məqsədə kələklə çatırmışlar.
Bu gün də oxşar vəziyyəti görmək mümkündür. Özünə Əhməd Cavadın yaşayışını, Almas İldırımın əzablarını, Yunis İmrənin gözütoxluğunu aşılayırmış kimi qələmə verənlərin fəaliyyətinə dərindən nəzər salanda görürsən ki, onlar ideal kimi təqdim etdikləri həyat tərzinin təbliğatçıları yox, qatı düşmənləridirlər. Bu həyatı təbliğ edənlərin əksəri isə təbliğata inananlara, sadəcə kənardan tamaşaçı qismində baxırlar. Üzdə olmayan, ancaq dərində gizlənən istəkləri də budur: “Siz ölün, biz də tamaşa edək”.
www.RIA24.az
