Ötən gün Fövqəladə Hallar Nazirliyinin əməkdaşının sosial şəbəkələrdə intim görüntüləri yayıldı. Məlumata görə, həmin şəxs Yanğından Mühafizə Xidmətinin rəis müavini Zaur Mirzəyevdir. Sözügedən şəxsin iş vaxtı xidməti otağında qurumun fərqli xanım əməkdaşları ilə cinsi münasibətdə olması və bunları gizli şəkildə lentə alması böyük rezonans doğurdu.
Məsələ ilə bağlı Oxu.Az-a danışan hüquq müdafiəçisi Novella Cəfəroğlu belə görüntülərin sosial şəbəkələrdə yayılmasının qəti əleyhinə olduğunu vurğulayıb:
“Gedə biləcəkləri yüz yer var. Cəhənnəm olub, harada nə edirlər-etsinlər. İş yerində belə şey etmək düzgün deyil. Amma onları “Facebook”da və digər sosial platformalarda yaymaq da olmaz, bu bizim milli dəyərlərimizə uyğun deyil. Şəxsən mənə çox pis təsir edir. Jurnalistlər belə şeylərin yayılmasına imkan verməsinlər. O şəxs vəzifəsindən istifadə edərək qadınları bu əməli törətməyə məcbur edib. Ümumiyyətlə, bütün hallarda bu görüntüləri paylaşmaq əxlaqsızlıqdır və heç kimin ixtiyarı yoxdur. Əgər əllərində bu görüntülər vardısa, nazirə göstərib həmin şəxsləri işdən qovdura bilərdilər. Nazir bilməliydi ki, polkovniki nə işlə məşğuldur, qadınları nəyə məcbur edib”.
Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü Elman Məmmədov səkkiz il əvvələ aid olan görüntülərin birdən-birə yayılmasının maraq doğuran bir məqam olduğunu deyib:
“Görüntülərə baxmamışam, şəxsin öz qəbahətini, pis əməllərini videoya çəkməsi təəccüblüdür, düzü, məəttəl qalmışam. Bu, qanuna da, əxlaqa da zidd addımdır. Onun özü haqqında ifşaedici materialları kiməsə verməsi məntiqli görünmür. Yəqin ki, görüntülər kiminsə əlinə keçib, o da yayıb. Belə əxlaqazidd, bizim milli mentalitetimizə uyğun gəlməyən, tərbiyədən kənar, cəmiyyətdə mənfi fikir yaradan videoların çəkilməsi də, yayılması da xoşagələn hal deyil. Çünki indi onlara təkcə böyüklər deyil, təzə dil açan uşaqlar da baxırlar”.
Psixoloq Aidə Nəbiyeva isə vəzifəsindən istifadə edərək çalışdığı qurumun xanım əməkdaşlarını bu cür əməllərə məcbur edən şəxslərin psixoloji durumundan söz açıb:
“Bu videoların sosial şəbəkələrdə yayılmasının tam əleyhinəyəm. Çünki həmin videolar digər insanların cinsi tərbiyəsinə mənfi təsir göstərir. Həmçinin bu işlərdə maraqlı olan şəxsləri prosesə daha da meyilləndirir. Biz görüntünü paylaşıb tənqid edərək cəmiyyəti düzəldə bilmərik. Belə mövzularla bağlı daha fərqli maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. Xanımları şantaj yolu ilə buna məcbur edən şəxs uyğun şəkildə cəzalandırılmalıdır. Cəmiyyətdə hazırda bir çox kişilər var ki, öz cinsi tələbatlarını onlardan asılı olan qadınlar üzərindən ödəməyi daha çox sevirlər. Şəxsiyyətlərindəki problem ondan ibarətdir ki, onlar daha zəif insanlar üzərində özgüvənlərini təmin etməyə çalışırlar”.
Hüquqşünas Turan Abdullazadə isə prosesin hüquqi tərəfini izah edib. O bildirib ki, belə hallarda xanımın könüllü olub-olmaması aparıcı rol oynayır:
“Videolardan sadəcə birinə baxmışam, həmin videoda da qadın könülsüz görünmürdü. Doğrudur, burada etik davranış qaydalarına zidd hərəkət var, amma əgər videonun çəkilməsindən qadının xəbəri olubsa, hər hansı cinayət məsuliyyətindən söhbət gedə bilməz. Azərbaycan Respublikasının “Fövqəladə hallar orqanlarında xidmətkeçmə haqqında” Qanunu var. Həmin qanunun 10-cu maddəsində qeyd olunur ki, FHN əməkdaşlarının yerinə yetirməli olduğu vəzifələrdən biri də işçilərin işini çətinləşdirən, yaxud onların nüfuzunu aşağı sala biləcək hərəkətlərə yol verməməkdir. Digər bir vəzifələri isə etik davranış və intizam qaydalarına əməl etməkdir.
Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 156.1. maddəsinə əsasən, şəxsi və ailə həyatının sirri olan məlumatların, belə məlumatları əks etdirən sənədlərin, video və fotoçəkiliş materiallarının, səs yazılarının yayılması, habelə satılması və ya başqasına verilməsi min manatdan iki min manatadək miqdarda cərimə və ya 240 saatdan 480 saatadək ictimai işlər, yaxud bir ilədək müddətə islah işləri ilə cəzalandırılır. Eyni əməllər vəzifəli şəxs tərəfindən öz qulluq mövqeyindən istifadə etməklə törədildikdə üç ilədək müddətə müəyyən vəzifə tutma və ya müəyyən fəaliyyətlə məşğul olma hüququndan məhrum edilməklə və ya edilməməklə iki ilədək müddətə azadlığın məhdudlaşdırılması, yaxud iki ilədək müddətə azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır”.
Hüquqşünas xanımların qanunsuz əmri icra etməmək kimi bir seçimlərinin olduğunu da qeyd edib:
“Xanımlar da FHN əməkdaşı olublar, buna uyğun hərəkət etməliydilər. Cinayət Məcəlləsinin 40-cı maddəsində qeyd olunur ki, qanunsuz əmr və ya sərəncamın yerinə yetirilməməsi cinayət məsuliyyətinə səbəb olmur. Bilərəkdən qanunsuz əmri yerinə yetirərək qəsdən cinayət törədən şəxs isə ümumi əsaslarla cinayət məsuliyyətinə cəlb olunur. Yəni xanımlar xidmət nizamnaməsində nəzərdə tutulmamış bir funksiyanı icra etməyə məcbur ediləndə ondan imtinanı seçə bilərdilər. Hər iki tərəf nizamnamə tələblərini pozub. Onlar intizam məsuliyyətinə cəlb oluna bilərlər”.
Həmsöhbətimiz videoların xanımlardan gizli çəkilməsi məsələsinə də toxunub:
“Əgər videogörüntülər gizli çəkilibsə, şəxsi həyatın toxunulmazlıq hüququ pozulub, ona görə də hüquq-mühafizə orqanlarına bu məsələnin araşdırılması üçün müraciət edə bilərlər. Eyni zamanda maddi-mənəvi ziyanın ödənilməsiylə bağlı vətəndaşın məhkəməyə müraciət etmək hüququ var. Şərəf məhkəməsinə çıxarılacaq bir şey olduğunu isə düşünmürəm. Şərəf məhkəməsi daxili intizam məsuliyyətinə cəlb etmək üçün olan bir sistemdir. Adətən, hərbiləşdirilmiş orqanlarda olur. Burada isə ondan söhbət getmir”.
Aqil Vəlili
www.102info.az
