Ətraf mühiti çirkləndirənlər yarım milyona qədər cərimələnəcək

Nazirlər Kabineti “Təbii ehtiyatlara görə ödəmələrin, çirkləndirici maddələrin təbii mühitə atılmasına görə ödəmələrin tətbiqi və həmin ödənişlərdən əmələ gələn vəsaitdən istifadə haqqında” 3 mart 1992-ci il tarixli qərarında dəyişiklik edib.

Bununla bağlı Baş nazir Əli Əsədov qərar imzalayıb.

Qərar ətraf mühitə çirkləndirici maddələrin atılmasına görə ödəniş normativlərinin yeni iqtisadi şəraitə uyğunlaşdırılması və təbiətdən istifadəçilərin ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində fəaliyyətinin tənzimlənməsi, tullantıların atılmasına, axıdılmasına və yerləşdirilməsinə görə onların məsuliyyətinin artırılmasına nail olmaq məqsədilə qəbul edilib.

“Azərbaycanda iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin inkişafı nəticəsində ətraf mühitə təsirlər getdikcə artmaqdadır. Təsərrüfat və digər fəaliyyətlər üçün müəyyən edilmiş ekoloji və texnoloji tələblərə, qüvvədə olan standartlara və ətraf mühitin kəmiyyət, keyfiyyət normativlərinə riayət etmək, ətraf mühitin mühafizəsi və təbii resursların bərpası üzrə tədbirləri həyata keçirmək üçün ətraf mühitin çirkləndirilməsinə görə ödəniş normativlərinin yenilənməsinə zərurət yaranıb.

Belə ki, qüvvədə olan mövcud qiymətlər 1992-ci ilin iqtisadi göstəricilərinə görə təsdiq edilib. Bu da hazırkı dövrün tələblərinə cavab vermir və ölkənin iqtisadi inkişafı ilə uzlaşmır. Bu normativlər ötən dövr ərzində baş vermiş iqtisadi devalvasiyalar nəticəsində öz təsir qüvvəsini itirmişdir və buna görə də müəssisələr qarşısında ciddi məsuliyyət yaratmır.

Ötən dövr ərzində Azərbaycan BMT-nin “Təhlükəli tullantıların sərhədlərarası daşınmasına və kənarlaşdırılmasına nəzarət haqqında” Bazel Konvensiyasına qoşulub, tullantıların uçotunun və qeydiyyatının aparılması sisteminin təkmiləşdirilməsi məqsədi ilə Nazirlər Kabinetinin 2003-cü il 30 mart tarixli qərarı ilə “Təhlükəli tullantıların pasportlaşdırılması Qaydası” və 2008-ci il 25 yanvar tarixli qərarı ilə “İstehsal prosesində əmələ gələn tullantıların inventarlaşdırılması Qaydası” təsdiq olunub. Bu Qaydalarda da Bazel Konvensiyasının təsnifat sistemindən istifadə olunur.

Tullantıların idarə olunma sisteminin beynəlxalq tələblərə uyğun təkmilləşdirilməsi də ölkə üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Lakin bu günə qədər təhlükəli tullantıların təhlükəlilik xüsusiyyətləri 1985-ci ilin müvəqqəti təsnifat sistemi ilə müəyənləşdirilirdi. Bu sistem tullantıların təhlükəlilik xüsusiyyətinin ətraf mühitə və insan sağlamlığına zərərli təsirlərini tam əhatə etmir.

Su obyektlərinə çirkləndirici maddələrin axıdılmasına görə ödəniş NORMATİVLƏRİ

Sıra №- si	Çirkləndirici maddənin adı	Çirkləndirici maddəyə görə ödəniş normativi (manat/ton)
Sıra №- si	Çirkləndirici maddənin adı	Xəzər dənizinə, göllərə və kollektorlara axıdılan çirkləndirici maddələrə görə	çaylara və yeraltı su obyektlərinə axıdılan çirkləndirici maddələrə görə
1	2	3	4
1.	Akril turşusu	712,8	768,0
2.	Alüminium (Al3 ) +	53,46	57,6
3.	+ Ammonium ionu (NH4 )	6,62	7,14
4.	Ammonyak (azota görə)	42,75	46,08
5.	Anilin	21 384,0	23 040,0
6.	Arsen	42,75	46,08
7.	Asetaldehid (etanal)	8,55	9,21
8.	Aseton	42,75	46,08
9.	Asılı maddələr	4,43	4,76
10.	Barium	2,88	3,09
11.	Benz(a)piren	427 800,0	460 800,0
12.	Benzin	21,39	23,04
13.	Benzol	4,26	4,59
14.	Berillium	7 128,0	7 680,0
15.	Bismut (III valentli)	4,26	4,59
16.	Bismut (V valentli)	21,39	23,04
17.	Bor turşusu	21,39	23,04
18.	Brom	10,68	11,52
19.	Butanol	71,28	76,80

20.	Butilakrilat	213,84	230,40
21.	Butilen	10,68	11,52
22.	Civə	132 900,0	304 000,0
23.	Dəmir	21,39	23,04
24.	Etilendiamin	10,68	11,52
25.	Fenol	3 327,33	3 584,0
26.	Flüoridlər	427,80	460,80
27.	Formaldehid	213,84	230,40
28.	Formalin	8,55	9,21
29.	Fosfatlar (Na,K,Ca)	42,78	46,08
30.	Fosfor (üçxlorlu), maddəyə görə	21,39	23,04
31.	Fosfor (beşxlorlu), maddəyə görə	21,39	23,04
32.	Furfurol	213,84	230,4
33.	Heksametilendiamin	213,84	230,40
34.	Heksaxlorbenzol	42,78	46,08
35.	Heksaxlorbutan	213,84	230,40
36.	Heksaxlortsikloheksan	106,95	115,20
37.	Hidroxinon	10,68	11,52
38.	Hidrozin	213,84	228,9
39.	Xloroform	21 390,00	23 040,00
40.	2-Xlorfenil	305,55	329,13
41.	Xloridlər	0,14	0,16
42.	Xrom (Cr3+)	30,54	32,91
43.	Xrom (Cr6+)	106,95	115,2
44.	Xlor, sərbəst (aktiv xlor)	166 366,5	179 200
45.	İzobutilasetat	4,26	4,59
46.	İzopren	427,80	460,80
47.	Kadmium (Cd2+)	427,80	460,80
48.	Kalium (K+)	0,03	0,03
49.	Kalsium (Ca2+)	0,03	0,03
50.	Kaprolaktan	2,13	2,31
51.	Kerosin	213,84	230,40
52.	Kobalt (Co2+)	213,84	230,40
53.	Ksilol (isomer qarışığı)	42,78	46,08
54.	Manqan (Mn2+)	213,84	230,40
55.	Maqnezium (Mg2+)	0,03	0,03
56.	Metanol	21,39	23,04

57.	Metilmerkaptan	10 695,00	11 520,00
58.	Mis (Cu2+)	213,84	230,40
59.	Molibden	2 139,00	2 304,00
60.	Natrium (Na+)	0,03	0,03
61.	Neft və neft məhsulları	66,55	71,68
62.	Nikel (Ni2+)	213,84	230,40
63.	Nitrat-ion	0,06	0,06
64.	Nitrit- ion	26,73	28,80
65.	OBT5	1,12	1,16
66.	Piridin	213,84	230,40
67.	Polietilenamin	2 139,00	2 304,00
68.	Pestisidlər	21 390,00	23 040,00
69.	Qalay	19,08	20,55
70.	Qliserin	4,26	4,59
71.	Qurğuşun (Pb2+)	21,39	23,04
72.	Rodanid (kalium – rodanid)	14,25	15,36
73.	Rodanid (natrium – rodanid)	11,25	12,12
74.	Rubidium (Rb2+)	21,39	23,04
75.	Sianidlər	42,78	46,08
76.	Selen (Se6+)	2 139,00	2 304,00
77.	Silisium	0,21	0,24
78.	Sink (Zn2+)	213,84	230,40
79.	SSAM (sintetik səthi aktiv maddələr – detergentlər )	33,27	35,84
80.	Stirol	2,13	2,31
81.	Stronsium	5,34	5,76
82.	Sulfat – ion (sulfatlar)	0,14	0,16
83.	Sulfit – ion (sulfitlər)	1,14	1,23
84.	Stibium (sürmə)	42,78	46,08
85.	Toluol	4,26	4,59
86.	Volfram	2 673,75	2 880,00
87.	Vanadium	2 139,00	2 304,00
88.	Yağlar, piylər	5,97	6,63

Atmosfer havasına çirkləndirici maddələrin atılmasına görə ödəniş NORMATİVLƏRİ

Sıra №-si	Çirkləndirici maddənin adı	Çirkləndirici maddənin atmosferə atılmasına görə ödəniş normativi (manat/ton)
1	2	3
1.	Ağac (taxta) tozu	36,0
2.	Alüminium-oksid	64,35
3.	Ammonyak	19,8
4.	Arsen oksidləri	3 012,3
5.	Asetaldehid	79,2
6.	Aseton	4,2
7.	Azot oksidləri	78,45
8.	3,4 -benz(a)piren	133 456,0
9.	Benzin	1,65
10.	Benzol	9,6
11.	Bərk hissəciklər (ümumi toz)	41,4
11.1.	PM110	22,8
11.2.	PM2,5	10,8
12.	Butan-butilen	1,65
13.	Butilasetat	4,2
14.	Butilen	0,96
15.	Dimetilamin	271,5
16.	Etilasetat	4,2
17.	Etilbenzol	135,8
18.	Fenol	11 820,0

19.	Flüoridlər	1 868,4
20.	Formaldehid	496,0
21.	Furfurol	54,4
22.	Gips və əhəng istehsalı tozu	47,8
23.	Hidrogen flüorid	768,0
24.	Hidrogen xlorid	22,2
25.	Hidrogen sianid	537,05
26.	Hidrogen sulfid	104,4
27.	His	169,2
28.	İzopropilbenzol	225,5
29.	Karbohidrogenlər	4,95
30.	Karbon (II) oksid (dəm qazı)	1,98
31.	Katalizator tozu	111,3
32.	Kobalt və onun oksidi	3 298,2
33.	Ksilol	6,2
34.	Kükürd anhidridi	42,0
35.	Manqan və onun birləşmələri	13 482,9
36.	Metan	1,65
37.	Metil spirti	24,24
38.	Metil stirol	43,0
39.	Metilasetat	7,14
40.	Metilmerkaptan	5 509,8
41.	Na,Mg,K,Ca,Fe,Sr,Mo,W,Bi oksidləri	28,8
42.	Naftalin	156,9
43.	Nikel və oksidləri	10 438,2
44.	Nitrobenzol	96
45.	Ozon	673,5
46.	Qeyri-üzvi qurğuşun birləşmələri	3 476,10
47.	Qeyri-üzvi civə birləşmələri	3 476,10
48.	Sement tozu	1 717,6
49.	Silisium oksidləri	158,6
50.	Sink oksid	466,8
51.	Sirkə turşusu	35,1
52.	Slyuda tozu	2 673,0
53.	Stirol	156,6
54.	Sulfat turşusu	93,3
55.	Talk tozu	136,5