Bakı. Trend:
İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyinin (İRİA) informasiya
təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizlik istiqamətində əməkdaşlıqların
daha da genişləndirilməsi, eləcə də kiber klubların fəaliyyətinə
dəstək göstərilməsi planlaşdırılır.
Trend xəbər
verir ki, bunu İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyinin (İRİA)
İdarə Heyətinin sədri Fərid Osmanov Azərbaycan Kibertəhlükəsizlik
Mərkəzinin növbəti məzun günündə çıxışı zamanı deyib.
O bildirib ki, rəqəmsallaşan dünyada artıq gündəlik həyatın,
demək olar ki, hər anında rəqəmsal sistemlərdən istifadə edilir —
mobil telefonlar, naviqasiya proqramları, ödəniş sistemləri və
müxtəlif platformalar bu prosesin ayrılmaz hissəsinə çevrilib: “Bu
texnologiyaların həyatımıza daxil olması gündəlik işlərimizi daha
rahat və səmərəli edir, vaxt və resurslarımızın idarə olunmasında
mühüm rol oynayır. Lakin rəqəmsal inkişafın gətirdiyi bu
üstünlüklərlə yanaşı, müəyyən risk və təhlükələr də meydana çıxır.
Məhz buna görə də dövlət qurumlarının, özəl sektorun və fərdi
istifadəçilərin rəqəmsal transformasiyanın davamlı və təhlükəsiz
şəkildə reallaşması üçün kibertəhlükəsizlik məsələlərinə xüsusi
önəm verməsi son dərəcə vacibdir”.
Hazırda Azərbaycanda kibertəhlükəsizliyin gücləndirilməsi
istiqamətində genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirildiyini
vurğulayan sədr 2023-cü il avqustun 28-də Prezident İlham Əliyev
tərəfindən təsdiqlənən “Azərbaycan Respublikasının informasiya
təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliyə dair 2023–2027-ci illər üçün
Strategiyası”nın tədbirlər planında informasiya təhlükəsizliyi
riskləri reyestrinin yaradılması, insidentlərin monitorinqi, süni
intellektin tətbiq sahələrinin genişləndirilməsi və fərdi
məlumatların qorunması kimi vacib istiqamətlərin yer aldığını
diqqətə çatdırıb: “Strategiyada xüsusi diqqət yetirilən sahələrdən
biri də ixtisaslı kadr potensialının inkişafıdır. Bundan əlavə,
cari ilin yanvar ayında təsdiqlənən Rəqəmsal İnkişaf Konsepsiyası
çərçivəsində də rəqəmsal cəmiyyətə keçid və rəqəmsal inkişafın
təmin olunması məqsədilə kadr potensialının gücləndirilməsi
istiqamətində bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsi
planlaşdırılır. Bu çərçivədə əhalinin rəqəmsal savadlılığının və
kiberməlumatlılığının artırılması, müasir İKT sahəsində peşəkar
mütəxəssislərin hazırlanması, müxtəlif təlim proqramlarının
təşkili, həmçinin dövlət və özəl sektor arasında əməkdaşlıq yolu
ilə kadr potensialının inkişaf etdirilməsi nəzərdə tutulur”.
F. Osmanov xatırladıb ki, 2023-cü ildə Rəqəmsal İnkişaf və
Nəqliyyat Nazirliyi, İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyi,
İsrailin “Technion” Texnologiya İnstitutunun birgə əməkdaşlığı və
PASHA Holding-in dəstəyi ilə təsis edilən Azərbaycan
Kibertəhlükəsizlik Mərkəzi də qeyd edilən istiqamətlərin inkişafına
töhfə verən işlərini davam etdirir: “Mərkəz, həmçinin “CyberCollab”
layihəsi çərçivəsində dövlət qurumları və özəl sektorun İKT üzrə
rəhbər şəxsləri üçün süni intellekt və kibertəhüləsizlik mövzusunda
təlimlər keçirir. Bu təlimlərin önəmi çox böyükdür. Bəzi beynəlxalq
araşdırmalara görə, artan kibertəhdidlərin bir çoxu məhz süni
intellekt vasitəsilə yaradılır və bu texnologiyanın
xüsusiyyətlərinə dərindən bələd olmaq kibertəhlükəsizlik
ekspertləri üçün olduqca əhəmiyyətlidir”.
Bu gün Azərbaycan Kibertəhlükəsizlik Mərkəzinin 5-ci dalğası
üzrə 100 tələbənin məzun olduğunu bildirən sədr onlardan 20 nəfərin “Red team”, 40 nəfərin “Blue team” və 40 nəfərin “Purple team”
məzunları olduğunu qeyd edib: “Onu da xüsusi ilə vurğulamaq
istərdim ki, Purple team təlimləri ölkədə ilk dəfə məhz Azərbaycan
Kibertəhlükəsizlik Mərkəzində baş tutub. Bu ilin oktyabr ayında
növbəti 40 nəfər mütəxəssis üçün sözügedən təlimlər
planlaşdırılır.
Məzunlarımıza tədris boyunca “Technion”un peşəkər müəllim heyəti
tərəfindən həm nəzəri, həm də praktiki biliklər aşılandı. 5-ci
dalğa çərçivəsində müxtəlif növ master-klasslar, yarışlar və
hakatonlar keçirildi. Bütün bu tədbirlər tələbələrə
kibertəhlükəsizlik sahəsində praktiki bacarıqlar əldə etmək,
analitik və tənqidi düşünmə qabiliyyətlərini inkişaf etdirmək,
komanda ilə işləməyi öyrənmək, peşəkar şəbəkə qurmaq baxımından
mühüm töhfə vermiş oldu.
Qeyd edim ki, Mərkəz bugünədək 380 məzun yetişdirib, hazırda isə
60 yeni tələbə təlimlərə başlayıb”.
Mərkəzdən məzun olan gənclərin uğurla iş tapıdığını və peşəkar
fəaliyyətə başladığını vurğulayan sədr qeyd edib ki, tələbələrin
əmək bazarına daha yaxşı hazırlaşmaları üçün Mərkəzdə insan
resursları mütəxəssisləri tərəfindən karyera inkişafı yönündə
təlimlər təşkil olunur və onların iş mühitinə inteqrasiyası təşviq
edilir: “Eyni zamanda, tələbələrin real iş proseslərini yaxından
tanımaları üçün müxtəlif müəssisələrə ziyarətlər təşkil olunur. Bu
kimi addımların nəticəsi olaraq, ilk 4 dalğa üzrə məzunların 74%-i
sahələrinə uyğun şəkildə işlə təmin olunub. Onlar hazırda həm özəl,
həm də dövlət sektorlarında müxtəlif vəzifələrdə fəaliyyət
göstərirlər. İlk dəfədir ki, 5-ci dalğa tələbələrin 28 faizi tədris
müddətinin 5-ci ayında artıq iş təklifləri alıb. Bu da onu göstərir
ki, tədris tamamlanmamışdan əvvəl tələbələrin təxminən 30 faizi
əmək bazarına uğurla daxil olub”.
F. Osmanov bildirib ki, Azərbaycan Kibertəhlükəsizlik Mərkəzi bu
istiqamətdə “Beyin Mərkəzi” layihəsi çərçivəsində peşə və ali
təhsil müəssisələri ilə əməkdaşlığa başlayıb: “Layihənin əsas
məqsədi ölkədə kibertəhlükəsizlik sahəsində insan kapitalını
gücləndirmək, gənclərin həm nəzəri biliklərini, həm də praktiki
bacarıqlarını artırmaqdır.
Artıq bu istiqamətdə mühüm addımlar atılıb: iki yeni fənn
müvafiq tədris proqramlarına əlavə olunub, tələbələr üçün
seminarlar, təlimlər və vörkşoplar təşkil edilib.
Bu çərçivədə bir sıra peşə və ali təhsil müəssisələri ilə
əməkdaşlıq uğurla davam etdirilir. Məsələn, Azərbaycan Texniki
Universitetinin SABAH qruplarının magistr tələbələrinə “Rəqəmsal
Ekspertiza” fənni tədris olunur. Sənaye və İnnovasiyalar üzrə Bakı
Peşə Təhsili Mərkəzinin tələbələrinə isə kibertəhlükəsizlik
fənninin əsasları öyrədilir. Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye
Universiteti ilə əldə edilən razılaşmaya əsasən 2025-2026-cı tədris
ilindən etibarən informasiya təhlükəsizliyi fənninin tədrisi həyata
keçiriləcəkdir. Mingəçevir Dövlət Universiteti ilə razılaşdırılmış
formatda isə Kibertəhlükəsizlik üzrə bir fənnin hibrid formada
tədrisi planlaşdırılıb”.
“Bundan əlavə, Milli Müdafiə Universiteti, Bakı Mühəndislik
Universiteti ilə də əməkdaşlıq istiqamətləri üzrə praktiki
vörkşopların keçirilməsi, masterklassların təşkil olunması nəzərdə
tutulub.
Gələcək mərhələdə Bakı Ali Neft Məktəbi, Bakı Dövlət
Universiteti, ADA Universiteti, İqtisad Universiteti, Memarlıq və
İnşaat Universiteti ilə informasiya təhlükəsizliyi və
kibertəhlükəsizlik istiqamətində əməkdaşlıqların daha da
genişləndirilməsi, eləcə də kiber klubların fəaliyyətinə dəstək
göstərilməsi planlaşdırılır”, – deyə sədr fikirlərini
tamamlayıb.
