Azərbaycanın Qarabağda tarixi ədaləti bərpa etməsi təkcə döyüş meydanında deyil, eyni zamanda diplomatiya müstəvisində qazanılmış parlaq qələbə kimi tarixə düşdü. İlham Əliyevin rəhbərliyi altında qazanılan bu qələbəni şərtləndirən məqamlar isə təkcə güclü ordu, qabaqcıl iqtisadiyyat deyil, həm də nüfuzlu, qüdrətli və beynəlxalq arenada söz sahibi Azərbaycanın yaradılması idi.
Uzun illərdir Azərbaycan dövlətinin Prezident İlham Əliyevin liderliyi ilə yürütdüyü uğurlu xarici siyasətin əsas istiqamətlərindən birini də məhz bu anlayış təşkil edib.
Azərbaycan liderinin böyük siyasi səriştə və uzaqgörənlik nümayiş etdirərək yürütdüyü bu siyasətin ən parlaq təzahürünü də bütün dünya elə 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılmış qələbə ilə gördü. Azərbaycan döyüş meydanında Ermənistan ordusunu rəzil duruma saldı, diplomatiya meydanında isə İrəvanın təcavüzkar siyasətini ifşa etdi, onun masada söz sahibi olmasının qarşısını aldı.
44 günlük müharibəni başa çatdıran tarixi 10 noyabr bəyanatının təkcə imzalanması şəkli belə bütün dünyaya Azərbaycanın qüdrətini, Rusiya kimi böyük dövlətlə birgə masada söz sahibi olmasını göstərdi: Regionda sülhün daimi olmasında maraqlı olan Rusiya və Azərbaycan liderləri canlı yayımda bütün dünyanın gözləri qarşısında öz imzaları ilə mövqelərini təsdiqlədiyi halda, aqressorun bu bəyanatı harada imzaladığı hələ də bəlli deyil…
10 noyabr bəyanatından sonra Rusiya və Azərbaycan arasındakı münasibətlərin yüksək səviyyədə olması, yanvarda Rusiyada keçirilən görüş zamanı da özünü ortaya qoydu.
Nəhayət ötən gün Moskvada Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və rusiyalı həmkarı Vladimir Putin arasında baş tutan görüş hər iki dövlətin regiondakı sülhə, 10 noyabr və 11 yanvar bəyanatlarına tam bağlılığını ortaya qoydu. İlham Əliyevin uzaqgörən siyasətinin təntənəsi məhz Moskvada üzə çıxdı. Görüşün ən önəmli tərəflərindən biri Kremlin rəsmi Bakı ilə demək olar ki, bütün məsələlərdə ortaq fikri daşıması oldu. Bəli, İlham Əliyev Moskvada öz regionunun söz sahibi, lideri kimi qarşılandı və Kreml Azərbaycanın mövqeyini birmənalı şəkildə qəbul və təsdiq etdi.
Açar məqam: Zəngəzur dəhlizi
Şübhəsiz ki, görüş zamanı toxunulan mövzulardan biri də Zəngəzur dəhlizinin açılması olub. Burada da Moskva və Bakının mövqeyi tam şəkildə üst-üstə düşüb: 10 noyabr və 11 yanvar bəyanatlarının müddəaları tam şəkildə yerinə yetirilməlidir və regionda davamlı sülhün ən vacib və taleyüklü şərtlərindən biri Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır.
Azərbaycan və Rusiya liderlərinin Moskva görüşü onu göstərdi ki, hər iki lider üçün hazırda Zəngəzur dəhlizinin açılması prioritetdir, sülhün “qırmızı xətti”dir! Regionda davamlı sülh, iqtisadi inkişaf və sabitlik Zəngəzur dəhlizinin açılışı – avtomobil və dəmiryolunun çəkilməsi ilə birbaşa bağlıdır. Bu məsələdə isə Rusiya və Azərbaycan kənar qüvvələrə güzəştə getməməkdə qərarlıdır.
Moskva görüşündə verilən mesajlar həm də proseslərə süni müdaxilə etmək istəyənlərə sərt cavab oldu. Bu görüş Azərbaycan və Rusiya liderlərinin dünyaya verdiyi mesaj kimi tarixdə qaldı. Dövlət başçılarının şəxsi münasibətlərindəki səmimiyyətindən tutmuş, dövlətlərin Qarabağla bağlı həmrəy olması, sülhə töhfə verməkdəki qərarlılığına qədər hər şey regionda sabitliyi pozmaq istəyən qüvvələr üçün ağır zərbə oldu.
Moskvada keçirilən İlham Əliyev və Vladimir Putin arasındakı görüşün yaratdığı rezonans İrəvanı növbəti dəfə lərzəyə saldı: təxribatlara, süni oyunlara, pafoslu açıqlamalara məhəl qoyulmadığını göstərdi. İrəvana diqtə olundu ki, masada söz sahibləri var, onların – Azərbaycan və Rusiyanın münasibətlərinin mövcud səviyyəsi istənilən təxribatı yerindəcə alt-üst etməyə qadirdir. Eyforiyaya qapılmaqla revanşist çıxışlar etmək, hər hansı bir təxribata əl atmaq və kənar qüvvələrdən mədət ummaq əvəzinə 10 noyabr və 11 yanvar bəyanatlarına köklənmək gərəkdir.
Orxan Tağıyev
