Bakı. Trend:
Xəbər verdiyimiz kimi, bu gün Prezident İlham
Əliyev Mülki, Cinayət, İnzibati Xətalar Məcəllələrinə,
“İnformasiya, informasiyalaşdırma və informasiyanın mühafizəsi
haqqında”, “Dövlət rüsumu haqqında”, “Reklam haqqında”,
“Lisenziyalar və icazələr haqqında”, “Cinayət yolu ilə əldə edilmiş
əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə
qarşı mübarizə haqqında” və “Xəzər dənizinin (gölünün) Azərbaycan
Respublikasına mənsub olan bölməsində süni torpaq sahələrinin
yaradılması haqqında” qanunlarında dəyişiklikləri təsdiqləyib.
Sənəd süni torpaq sahələrində sahibkarlıq fəaliyyətinin
tənzimlənməsini, o cümlədən, süni torpaq sahələrində kazino
oyunlarının keçirilməsinin hüquqi və təşkilati əsaslarını müəyyən
edilməsini nəzərdə tutur. Belə ki, süni torpaq sahələrində
sahibkarlığın təşviqi və inkişafı məqsədilə investisiya
fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün şərait yaradılması təmin
edilir.
Sənədə əsasən, Azərbaycanda kazino oyunları qanunun
tələbləri nəzərə alınmaqla yalnız süni torpaq sahələrində təşkil
edilə və keçirilə bilər.
Süni torpaq sahələrində kazino oyunlarının təşkili:
Yeni iqtisadi sıçrayışın başlanğıcı
Yeni təsdiqlənmiş sənəd ölkə iqtisadiyyatında, xüsusilə də
turizm və xidmət sektorlarında inqilabi dönüş vəd edir. Qanuna
əsasən, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda yaradılacaq süni
torpaq sahələrində kazino fəaliyyətinə icazə veriləcək. Bu addım
ilk baxışda sadəcə əyləncə sənayesinə aid bir təşəbbüs kimi görünsə
də, əslində, onun çoxşaxəli iqtisadi və sosial təsirləri
olacaq.
Süni torpaq sahələrində kazino oyunlarının təşkili və
keçirilməsi vergi daxilolmalarının artmasına, ölkənin turizm
potensialının inkişafına, yeni iş yerlərinin açılmasına xidmət
edəcək. Hazırda Azərbaycan vətəndaşları kazino oynamaq üçün ya
digər ölkələrə üz tuturlar, ya da onlayn kazino oyunlarına
qoşulurlar. Kazinolara icazənin verilməsi eyni zamanda “kölgə
qumar”ın qarşısının alınmasına xidmət edir.
İqtisadiyyat üçün yeni gəlir
mənbəyi
Kazino fəaliyyəti dünya üzrə bir çox ölkənin əsas büdcə gəliri
mənbələrindən biri hesab olunur. Kazinolara icazə verilməsi son
dövrlərdə dünyada böyük vüsət alıb. Kazino oyunlarına mövcud olan
qadağanı ləğv edən dövlətlərin sayı son illər ərzində artmaqdadır.
Bu ölkələrə misal olaraq Özbəkistanı göstərmək olar. Bununla
yanaşı, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində 2027-cı ildə ilk kazinonun
açılması gözlənilir. Əsas gəlir mənbəyindən biri kazino oyunları
olan ölkələr sırasında Monako, Sinqapur, Filippini qeyd etmək olar.
Azərbaycanla eyni coğrafi məkanda yerləşən Gürcüstan və Qazaxıstan
da kazino biznesindən xeyli məbləğdə gəlir əldə edir.
Azərbaycanda da süni torpaq sahələrində kazinoların təşkili
nəticəsində:
- Vergi və rüsum gəlirləri artacaq;
- Yeni iş yerləri açılacaq (turizm, xidmət, təhlükəsizlik,
logistik və s. sahələrdə); - Sahibkarlığın inkişafı üçün münbit mühit
yaranacaq.
Sənəddə süni torpaq sahələrində kazino oyunlarının təşkili üçün
dövlət rüsumunun məbləği müəyyən edilib, kazino oyunlarında uduş
qazanmış şəxsin həmin uduşun kazino təşkilatçısından tələb
edilməsinə dair təminat təsbit edilib. Bununla yanaşı, sənəddə
kazino oyunlarının həyata keçirilməsi ilə bağlı bir sıra qadağalar
və məhdudiyyətlər əks olunub.
Turizmin diversifikasiyası və
canlanması
Azərbaycan son illərdə turizm sektorunun inkişafı üçün ciddi
strategiyalar hazırlayır və beynəlxalq sərgilərdə iştirakını
genişləndirir. Kazino fəaliyyəti xüsusilə də tənzimlənmiş və yüksək
səviyyədə qurulmuş əyləncə infrastrukturu:
- Orta və yüksək büdcəli turistlərin cəlb edilməsinə şərait
yaradacaq; - “Gambling tourism” (kazino turizmi) sahəsində yeni bazar
seqmentinin formalaşmasına imkan verəcək; - Otel, restoran, transport və əyləncə sektorlarında paralel
inkişafı stimullaşdıracaq.
Kazino fəaliyyətinin yalnız süni torpaq sahələrində icazə
verilməsi isə bu sahəyə daxil olan turist axınının coğrafi
mərkəzləşdirilməsinə və nəzarətə imkan yaradacaq. Bu isə
təhlükəsizlik və monitorinq baxımından müsbət nəticələr
verəcək.
Sənəddə kazino oyunlarının təşkil edilməsi və keçirilməsi ilə
bağlı çox ciddi hüquqi tənzimləmə müəyyən olunub. Bu tənzimləmə
kazino oyunlarının təşkil edilməsi üçün lisenziyanın əldə
edilməsinə, habelə kazino oyunlarının təşkili və keçirilməsinə
münasibətdə xüsusi nəzarət mexanizminin yaradılmasını nəzərdə
tutur. Nəzarət kazino oyunlarının təşkil edilməsinə dair
lisenziyanın əldə edilməsi üçün müraciət mərhələsindən başlayaraq
oyunların keçirilməsi müddətində daimi həyata keçiriləcək.
İnnovativ şəhərsalma və infrastruktur
inkişafı
Həmçinin, qeyd etmək lazımdır ki, süni torpaq sahələrinin
yaradılması özlüyündə mühüm mühəndislik və şəhərsalma layihəsidir.
Bu layihə çərçivəsində:
- Yeni nəqliyyat xətləri, körpülər, tunellər və logistika
mərkəzləri inşa edilə bilər; - Süni adalar və sahillər müasir memarlıq nümunələrinə
çevrilə bilər; - “Smart city” yanaşması ilə texnoloji və ekoloji baxımdan
davamlı şəhərciklər qurula bilər.
Bu isə yalnız kazino fəaliyyətindən ibarət olmayan, geniş xidmət
və texnologiya klasterinin əsasını qoya bilər.
Sosial və tənzimləyici əlavə
güclər
Sənəddə nəzərdə tutulan ciddi nəzarət mexanizmləri – AML/CFT
tələbləri, lisenziyalaşdırma, yaş məhdudiyyəti və virtual
kazinolara qadağalar – fəaliyyətin təhlükəsiz və etik prinsiplərə
uyğun aparılmasını təmin edəcək. Beləliklə:
- Qeyri-leqal qumar oyunlarının və onlayn kazinoların
yayılmasının qarşısı alınacaq; - Vətəndaşlar üçün risk səviyyəsi minimuma
endiriləcək; - Dövlət bu fəaliyyət üzərində tam nəzarətə malik
olacaq.
Kazino oyunlarının yalnız süni torpaq sahələrində təşkil
olunması bu fəaliyyətin nəzarətli və mərkəzləşdirilmiş formaya
salınmasına imkan verir. Eyni zamanda, bu dəyişikliklərlə
lisenziyalaşdırma, AML/CFT nəzarəti, reklam hüququ, vergi və rüsum
tənzimləmələri, eləcə də hüquqi və inzibati məsuliyyət mexanizmləri
normativ əsasda təsbit edilir.
Sənəddə, həmçinin, kazino oyunlarının təşkilatçısına da dair
xüsusi şərtlər əks olunub. Bu oyunların təşkilatçısı qismində
yalnız hüquqi şəxslər çıxış edə bilərlər. Eyni zamanda, kazino
oyunlarının təşkili üçün lisenziya müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının müəyyən etdiyi şərtləri (tələbləri) yerinə yetirən hüquqi
şəxsə verilir.
Bu yanaşma bir tərəfdən qeyri-leqal kazino oyunlara qarşı
mübarizə vasitəsi kimi çıxış edəcək, digər tərəfdən isə Azərbaycanı
regionda kazino turizminə açıq və tənzimlənən ölkə kimi
mövqeləndirəcək. Eyni zamanda 21 yaşından aşağı şəxslərin
iştirakının qadağan olunması, virtual kazinoların qadağan edilməsi
və maliyyə əməliyyatlarına dair xüsusi tələblər risklərin minimuma
endirilməsi baxımından əhəmiyyətli hüquqi təhlükəsizlik
tədbirləridir.
Regional liderlik və brend dəyəri
Azərbaycanın Cənubi Qafqaz regionunda belə bir təşəbbüsə imza
atması onu bu sahədə regional liderə çevirə bilər. Süni torpaq
sahəsində kazino fəaliyyəti ölkənin beynəlxalq brend dəyərini
artıraraq onu turizm və iqtisadi innovasiya mərkəzinə çevirə bilər.
Bu təşəbbüs Azərbaycanın yalnız enerji ölkəsi deyil, eyni zamanda
müasir, xidmət yönümlü iqtisadiyyata sahib bir dövlət kimi imicini
dəstəkləyəcək.
Beləliklə, sənəd iqtisadi və hüquqi baxımdan əsaslı
və mövcud normativ bazanın dəqiqləşdirilməsinə, eləcə də oyun
biznesinin leqallaşdırılması yolu ilə dövlət nəzarətinin
artırılmasına xidmət edir.
Süni torpaq sahələrində kazino oyunlarının təşkili ilə bağlı
sənəd düzgün icra və nəzarət şəraitində Azərbaycanın
iqtisadiyyatına, turizminə və beynəlxalq nüfuzuna ciddi töhfə verə
biləcək.
Bu sənəd gələcəkdə yalnız əyləncə sektorunu deyil,
bütövlükdə ölkənin iqtisadi strukturunu diversifikasiya etməyə və
dayanıqlılığını artırmağa xidmət edəcək.
